วัยของกระต่ายที่โตพร้อมผสมพันธุ์
วัยของกระต่ายที่โตพร้อมผสมพันธุ์
วัยของกระต่ายที่โตพร้อมผสมพันธุ์ ขนาดของกระต่ายที่สมควรทำการผสมพันธุ์ อายุของกระต่าย กระต่ายมีหลายพันธุ์และมีขนาดแตกต่างกัน กระต่ายที่เลี้ยงกันทั่ว ๆ ไปในเมืองไทยเป็นกระต่ายพันธุ์เล็ก มีขนาดโตเต็มที่ประมาณ 2.5 ถึง 3.0 กิโลกรัมจะทำการผสมพันธุ์ได้เมื่อมีอายุประมาณ 5 ถึง 6 เดือน ในทางปฏิบัติ
ไม่ควรผสมกระต่ายก่อนอายุ 5 เดือน กระต่ายขนาดกลางเช่นพันธุ์แคลิฟอร์เนียนหรือพันธุ์นิวซีแลนด์ไว้ท์มีขนาดเมื่อโตเต็มที่ประมาณ 3.5 ถึง 4.5 กิโลกรัม อายุที่ควรผสมพันธุ์ประมาณ 6 ถึง 7 เดือน ส่วนกระต่ายพันธุ์หนักมีน้ำหนักโตเต็มที่ประมาณ 6 กิโลกรัม ควรผสมพันธุ์ได้เมื่ออายุได้ 8 ถึง 10 เดือน
การผสมพันธุ์ การผสมกระต่ายให้นำตัวเมียไปหาตัวผู้ อย่านำตัวผู้ไปให้ตัวเมีย เพราะจะทำให้กระต่ายตัวเมียตกใจและกัดตัวผู้ไม่ยอมให้ผสม ถ้ากระต่ายตัวเมียพร้อมที่จะผสม และยินยอมการผสมจะสำเร็จในเวลาไม่ถึงนาที แต่ในบางคราวตัวเมียค่อนข้างเล่นตัว ไม่ยอมให้ตัวผู้ขึ้นทับโดยง่าย
โดยเฉพาะกระต่ายสาว ที่ผสมครั้งแรกอาจต้องใช้เวลานานขึ้น การเกี้ยวพาเป็นเรื่องของกระต่ายตัวผู้เช่นการแกว่งหางและปัสสาวะ ถ้าการผสมไม่สำเร็จในเวลา 5 นาที ควรแยกตัวเมียพักชั่วคราวและพยายามใหม่ในวันต่อไป ไม่ควรทิ้งกระต่ายตัวเมียไว้ในกรงร่วมกับตัวผู้ข้ามคืน เพราะอาจมีอันตรายจากการกัดกัน
กระต่ายตัวเมีย ที่ยินยอมให้ตัวผู้ผสม จะแสดงอาการยกก้น พร้อมกับกระดกหางขึ้น เมื่อตัวผู้ขึ้นทับ เมื่อผสมสำเร็จ ตัวผู้จะหล่นจากหลังตัวเมียทันที ตัวผู้บางตัว จะส่งเสียงร้องและตบเท้ากับพื้นกรง และมีอาการกระตุกตามลำตัว และหัวซึ่งแสดงว่า การผสมสำเร็จแล้ว
ถ้าตรวจดูอวัยวะเพศตัวเมียจะพบน้ำอสุจิติดอยู่และถ้าในระยะ 8-10 ชั่วโมง ถ้าตัวเมียขับปัสสาวะออกมา และชะล้างอสุจิออกหมด ควรจะได้ผสมซ้ำอีกครั้ง ซึ่งในระยะหลังนี้จะเป็นเวลากับที่ไข่ของตัวเมีย จะตกจากรังไข่พอดี การผสมจะติดแน่นอนขึ้น
การปฏิบัติกับกระต่ายหลังผสม กระต่ายตัวผู้ที่ผสมพันธุ์ควรให้พักในวันนั้น ไม่ควรใช้กระต่ายตัวผู้ผสมเกินกว่าสัปดาห์ละ 3 ครั้ง และพ่อกระต่าย 1 ตัวควรจะคุมกระต่ายตัวเมียเพียง 10 ตัว กระต่ายพ่อพันธุ์ควรได้รับการเลี้ยงดูอย่างดีโดยให้ได้รับอาหารเต็มที่และมีการพักผ่อนที่เพียงพอ
อาหารที่ให้ควรมีโปรตีนไม่ต่ำกว่า 18 เปอร์เซ็นต์ กระต่ายตัวเมียที่ผสมแล้วประมาณ 10 ถึง 14 วัน ควรได้รับการตรวจ การอุ้มท้องกระต่ายตัวเมีย ถ้าผสมติดและอุ้มท้องแล้ว มักจะไม่ยอมให้ผสมพันธุ์ซ้ำอีก กระต่ายจะอุ้มท้องนานประมาณ 28 ถึง 34 วัน
การเลี้ยงดูกระต่ายที่ตั้งท้อง ควรให้ได้รับอาหารบริบูรณ์ อาหารที่โปรตีนประมาณ 18 เปอร์เซ็นต์ ไม่ควรให้มีการกระทบกระเทือนใด ๆ และระวังเกี่ยวกับสุขภาพโดยเฉพาะเกี่ยวกับโรคหวัด และโรคทางเดินอาหาร
การตรวจการอุ้มท้อง กระต่ายที่ผสมแล้ว ควรตรวจว่าอุ้มท้องจริงหรือไม่ เพื่อจะได้ผสมซ้ำ ไม่ต้องรอให้ถึงกำหนดคลอดจริงแล้วไม่คลอด การตรวจการอุ้มท้องทำได้ 3 วิธี คือ
1. การชั่งน้ำหนักตัวหลังคลอด กระต่ายที่ผสมติด และตั้งท้องจะกินอาหารมากขึ้น และมีน้ำหนักเพิ่ม การชั่งน้ำหนักทำเมื่อผสมแล้วสัก 2 สัปดาห์ นอกจากน้ำหนักเพิ่มแล้ว ท้องกระต่ายอาจจะเห็นว่าบวมใหญ่ขึ้น หนังบริเวณเต้านมจะหนาขึ้นด้วย
2. ทดลองผสม หลังจากผสมแล้วประมาณ 14 วัน ทดลองผสมโดยนำตัวเมียให้ตัวผู้ผสม ถ้าตัวเมียไม่ยอมให้ผสมแสดงว่ากระต่ายตั้งท้อง แต่บางครั้งก็ผิดพลาดได้โดยกระต่ายยอมให้ผสม
3. โดยวิธีคลำท้อง การคลำเป็นวิธีที่แน่นอนที่สุด ให้ทำเมื่อผสมแล้ว 10 ถึง 14 วัน โดยใช้มือคลำบริเวณท้องเหนือซอกขาหลัง จะพบลูกอ่อนที่มีลักษณะกลม เหมือนลูกหินก้อนขนาดหัวแม่มือกลิ้งไปมาติดต่อกันหลายลูก การคลำต้องพยายามอย่าให้มือหนักเพราะจะเกิดอันตราย
ท้องปลอม (Pseudopregnancy)
กระต่ายที่ผสมแล้วบางตัวแสดงอาการกัดขน เพื่อสร้างรังหลังผสมแล้วได้ 18-22 วัน แต่ไม่มีการคลอดลูก แสดงว่าการท้องครั้งนี้ เป็นท้องปลอม ซึ่งเกิดขึ้นได้บ่อยในกระต่ายเพราะเหตุต่อไปนี้
1. กระต่ายตัวเมียได้รับการผสมจริง แต่ผสมไม่ติดด้วยเหตุใดเหตุหนึ่ง ความรู้สึกของแม่กระต่ายบอกว่ามีท้อง ซึ่งไม่ท้องจริง แต่ฮอร์โมนบางอย่างทำงานอยู่ ชั่วระยะหนึ่งแล้วหยุดลง 2. ความรู้สึกของกระต่ายตัวเมียเอง ทำให้ฮอร์โมนในร่างกายทำหน้าที่ เช่น การถูกตัวเมียกรงเดียวกันขึ้นทับ หรือแม่กระต่ายอยู่ใกล้กับตัวผู้
**ถ้าแม่กระต่ายมีอาการเช่นนี้ควรคลำท้องเพื่อตรวจลูกให้แน่ เมื่อปรากฎว่าเป็นท้องปลอมจริงก็ให้ผสมใหม่ได้ทันที
การคลอดลูก แม่กระต่ายจะคลอดลูกส่วนมาก ในตอนเช้ามืดถึงเที่ยง การคลอดจะเสร็จสิ้นภายในเวลา 30 นาที เป็นอย่างมาก จำนวนลูกต่อคลอก จะมากน้อยแล้วแต่พันธุ์ และสาเหตุอื่น ๆ หลายเหตุ ลูกกระต่ายในคลอกทั่วไป มีจำนวน 5 ถึง 12 ตัว ลูกกระต่ายตายในขณะคลอดและหลังคลอดมีบ้างเป็นธรรมดา
ติดตามเรื่องราว วัฒนธรรมการไหว้ สาทจีน
